Overzicht
Je galblaas is een klein zakachtig orgaan van ongeveer 7,5 cm lang en 2,5 cm breed dat onder je lever leeft. Het is zijn taak om gal op te slaan, een vloeistof die door uw lever wordt aangemaakt. Nadat het in uw galblaas is opgeslagen, komt gal vrij in uw dunne darm om voedsel te verteren.
Galblaaskanker is zeldzaam. Volgens de American Cancer Society (ACS):
- Iets meer dan 12.000 mensen in de Verenigde Staten krijgen in 2019 een diagnose.
- Het is bijna altijd adenocarcinoom, een type kanker dat begint in kliercellen in het slijmvlies van uw organen.
Oorzaken van galblaaskanker
Artsen weten niet precies wat galblaaskanker veroorzaakt. Ze weten wel dat, zoals bij alle kanker, een fout, bekend als een mutatie, in iemands DNA een ongecontroleerde snelle groei van cellen veroorzaakt.
Als het aantal cellen snel toeneemt, vormt zich een massa of tumor. Als ze niet worden behandeld, verspreiden deze cellen zich uiteindelijk naar nabijgelegen weefsel en naar verre delen van het lichaam.
Er zijn risicofactoren die de kans op galblaaskanker vergroten. De meeste zijn gerelateerd aan langdurige galblaasontsteking.
Het hebben van deze risicofactoren betekent niet dat u kanker krijgt. Het betekent alleen dat uw kansen om het te krijgen groter zijn dan die van iemand zonder het risico.
Risicofactoren
Galstenen zijn kleine brokjes verhard materiaal die zich in uw galblaas vormen als uw gal te veel cholesterol of bilirubine bevat - een pigment dat wordt gevormd wanneer rode bloedcellen worden afgebroken.
Wanneer galstenen de doorgang - de zogenaamde galwegen - uit de galblaas of in uw lever blokkeren, raakt uw galblaas ontstoken. Dit wordt cholecystitis genoemd en het kan een acuut of langdurig chronisch probleem zijn.
Chronische ontsteking door cholecystitis is de grootste risicofactor voor galblaaskanker. Volgens de American Society of Clinical Oncology (ASCO) worden galstenen aangetroffen bij 75 tot 90 procent van de mensen met galblaaskanker.
Maar het is belangrijk om te onthouden dat galstenen zeer vaak voorkomen en dat het hebben van galstenen niet betekent dat u kanker krijgt. Volgens ASCO krijgt meer dan 99 procent van de mensen met galstenen nooit galblaaskanker.
Enkele andere factoren die verband houden met het risico op galblaaskanker zijn:
- Porseleinen galblaas. Dit is wanneer uw galblaas er wit uitziet, zoals porselein, omdat de wanden verkalkt zijn. Dit kan optreden na chronische cholecystitis en wordt geassocieerd met een ontsteking.
- Galblaaspoliepen. Slechts ongeveer 5 procent van deze kleine gezwellen in uw galblaas is kanker.
- Seks. Volgens de ACS krijgen vrouwen tot vier keer vaker galblaaskanker dan mannen.
- Leeftijd. Galblaaskanker treft meestal mensen ouder dan 65 jaar. Gemiddeld zijn mensen 72 als ze erachter komen dat ze het hebben.
- Etnische groep. In de Verenigde Staten hebben Latijns-Amerikanen, indianen en Mexicanen het grootste risico op galblaaskanker.
- Galkanaalproblemen. Door omstandigheden in de galwegen die de galstroom blokkeren, kan het terug in de galblaas terechtkomen. Dit veroorzaakt ontstekingen, waardoor het risico op galblaaskanker toeneemt.
- Primaire scleroserende cholangitis. Littekens die ontstaan als gevolg van een ontsteking van de galkanalen verhogen het risico op galkanaal- en galblaaskanker.
- Tyfus. Salmonella bacteriën veroorzaken tyfus. Mensen met chronische, langdurige infecties met of zonder symptomen hebben een hoger risico op galblaaskanker.
- Familieleden met galblaaskanker. Uw risico neemt iets toe als er een geschiedenis van is in uw familie.
Tekenen en symptomen van galblaaskanker
Merkbare symptomen van galblaaskanker verschijnen meestal pas als de ziekte vergevorderd is. Daarom is het gewoonlijk al uitgezaaid naar nabijgelegen organen en lymfeklieren of is het naar andere delen van uw lichaam gereisd wanneer het wordt gevonden.
Wanneer ze zich voordoen, kunnen tekenen en symptomen zijn:
- buikpijn, meestal in de rechterbovenhoek van uw buik
- geelzucht, wat een gele verkleuring van uw huid en het wit van uw ogen is als gevolg van hoge niveaus van bilirubine door obstructie van uw galwegen
- klonterige buik, die optreedt wanneer uw galblaas groter wordt als gevolg van geblokkeerde galwegen of de kanker zich uitbreidt naar uw lever en er knobbels ontstaan in uw rechter bovenbuik
- misselijkheid en overgeven
- gewichtsverlies
- koorts
- gezwollen buik
- donkere urine
Diagnose en stadiëring van galblaaskanker
Af en toe wordt galblaaskanker bij toeval gevonden in een galblaas die is verwijderd vanwege cholecystitis of een andere reden. Maar meestal zal uw arts diagnostische tests uitvoeren omdat u symptomen had.
Tests die kunnen worden gebruikt om de diagnose, het stadium en de behandeling van galblaaskanker te plannen, zijn onder meer:
- Bloedtesten. Leverfunctietesten laten zien hoe goed uw lever, galblaas en galwegen werken en geven aanwijzingen over de oorzaak van uw symptomen.
- Echografie. Afbeeldingen van uw galblaas en lever worden gemaakt op basis van geluidsgolven. Het is een eenvoudige, gemakkelijk uit te voeren test die meestal eerder wordt gedaan dan anderen.
- CT-scan. De afbeeldingen tonen uw galblaas en omliggende organen.
- MRI scan. De afbeeldingen tonen meer detail dan andere tests.
- Percutane transhepatische cholangiografie (PTC). Dit is een röntgenfoto die wordt gemaakt nadat de kleurstof is geïnjecteerd en die blokkades in uw galkanalen of lever laat zien.
- Endoscopische retrograde cholangiopancreatografie (ERCP). Bij deze test wordt een verlichte buis met een camera, ook wel een endoscoop genoemd, door uw mond ingebracht en naar uw dunne darm gebracht. De kleurstof wordt vervolgens via een buisje in uw galkanaal geïnjecteerd en er wordt een röntgenfoto gemaakt om te zoeken naar verstopte galkanalen.
- Biopsie. Een klein stukje van de tumor wordt verwijderd en onder een microscoop bekeken om een diagnose van kanker te bevestigen.
Kankerstadiëring vertelt u of en waar de kanker zich buiten uw galblaas heeft verspreid. Het wordt door artsen gebruikt om de beste behandelingsstrategie te bepalen en het resultaat te bepalen.
Galblaaskanker wordt geënsceneerd met behulp van het American Joint Committee on Cancer TNM-stadiëringssysteem. De schaal gaat van 0 tot 4 op basis van hoe ver de kanker in de galblaaswand is gegroeid en hoe ver deze is uitgezaaid.
Stadium 0 betekent dat de abnormale cellen zich niet hebben verspreid van waar ze zich voor het eerst hebben gevormd - carcinoom in situ genoemd. Grotere tumoren die zich verspreiden naar nabijgelegen organen en elke tumor die is uitgezaaid of uitgezaaid naar verre delen van uw lichaam, zijn stadium 4.
Meer informatie over de verspreiding van kanker wordt gegeven door TNM:
- T (tumor): geeft aan hoever de kanker in de galblaaswand is gegroeid
- N (knooppunten): geeft verspreiding aan naar lymfeklieren dichtbij uw galblaas
- M (metastase): geeft verspreiding naar verre delen van het lichaam aan
Behandeling van galblaaskanker
Een operatie kan mogelijk galblaaskanker genezen, maar alle kanker moet worden verwijderd. Dit is alleen een optie als de kanker vroeg wordt ontdekt, voordat deze is uitgezaaid naar nabijgelegen organen en andere delen van het lichaam.
Helaas blijkt uit statistieken van de ACS dat slechts 1 op de 5 mensen een diagnose krijgt voordat de kanker zich heeft verspreid.
Chemotherapie en bestraling worden vaak gebruikt om ervoor te zorgen dat alle kanker na een operatie verdwenen is. Het wordt ook gebruikt om galblaaskanker te behandelen die niet kan worden verwijderd. Het kan de kanker niet genezen, maar het kan het leven verlengen en symptomen behandelen.
Wanneer galblaaskanker vergevorderd is, kan nog steeds een operatie worden uitgevoerd om de symptomen te verlichten. Dit heet palliatieve zorg. Andere soorten palliatieve zorg kunnen zijn:
- pijnstillers
- misselijkheid medicatie
- zuurstof
- het plaatsen van een buis of stent in het galkanaal om het open te houden zodat het kan weglopen
Palliatieve zorg wordt ook gebruikt wanneer een operatie niet kan worden uitgevoerd omdat een persoon niet gezond genoeg is.
De vooruitzichten
De vooruitzichten voor galblaaskanker zijn afhankelijk van het stadium. Kanker in een vroeg stadium heeft veel betere vooruitzichten dan kanker in een vergevorderd stadium.
Het overlevingspercentage na vijf jaar verwijst naar het percentage mensen met een aandoening dat vijf jaar na de diagnose nog in leven is. Gemiddeld is het overlevingspercentage na vijf jaar voor alle stadia van galblaaskanker 19 procent.
Volgens ASCO is het overlevingspercentage van vijf jaar voor galblaaskanker per stadium:
- 80 procent voor carcinoom in situ (stadium 0)
- 50 procent voor kanker beperkt tot de galblaas (stadium 1)
- 8 procent voor kanker die is uitgezaaid naar de lymfeklieren (stadium 3)
- minder dan 4 procent voor kanker die is uitgezaaid (stadium 4)
Galblaaskanker voorkomen
Omdat de meeste risicofactoren, zoals leeftijd en etniciteit, niet kunnen worden veranderd, kan galblaaskanker niet worden voorkomen. Een gezonde levensstijl kan echter helpen om uw risico te verlagen. Enkele tips voor een gezonde levensstijl kunnen zijn:
- Een gezond gewicht behouden. Dit is een groot deel van een gezonde levensstijl en een van de belangrijkste manieren om het risico op het krijgen van vele soorten kanker, waaronder galblaaskanker, te verkleinen.
- Gezond eten. Het eten van fruit en groenten kan uw immuunsysteem helpen versterken en u helpen voorkomen dat u ziek wordt. Het eten van volle granen in plaats van geraffineerde granen en het beperken van bewerkte voedingsmiddelen kan je ook helpen gezond te blijven.
- Oefenen. De voordelen van matige lichaamsbeweging zijn onder meer het bereiken en behouden van een gezond gewicht en het versterken van uw immuunsysteem.
