Wat is een persoonlijkheidsstoornis?
Een persoonlijkheidsstoornis is een psychische aandoening die van invloed is op de manier waarop mensen denken, voelen en zich gedragen. Dit kan het moeilijk maken om met emoties om te gaan en om met anderen om te gaan.
Dit type stoornis omvat ook gedragspatronen op de lange termijn die in de loop van de tijd niet veel veranderen. Voor velen met deze aandoening kunnen deze patronen tot emotioneel leed leiden en een belemmering vormen voor het werk, de school of het privéleven.
Er zijn 10 soorten persoonlijkheidsstoornissen. Ze zijn onderverdeeld in drie hoofdcategorieën:
- cluster A
- cluster B
- cluster C
Lees verder voor meer informatie over persoonlijkheidsstoornissen van cluster A, inclusief hoe ze worden gediagnosticeerd en behandeld.
Wat zijn de persoonlijkheidsstoornissen van cluster A?
Cluster A persoonlijkheidsstoornissen zijn onder meer:
- paranoïde persoonlijkheidsstoornis
- schizoïde persoonlijkheidsstoornis
- schizotypische persoonlijkheidsstoornis
Hoewel het afzonderlijke omstandigheden zijn, hebben ze allemaal de neiging om gedachten en gedrag te omvatten die voor anderen ongebruikelijk of excentriek lijken. Dit leidt vaak tot sociale problemen.
Paranoïde persoonlijkheidsstoornis
Paranoïde persoonlijkheidsstoornis veroorzaakt patronen van wantrouwend gedrag. Mensen met deze persoonlijkheidsstoornis voelen zich vaak achterdochtig over de motieven van anderen of zijn bang dat anderen hen kwaad willen doen.
Andere kenmerken van een paranoïde persoonlijkheidsstoornis zijn onder meer:
- moeite om anderen te vertrouwen
- ongerechtvaardigd vermoeden dat anderen zonder reden ontrouw zijn
- onwil om anderen in vertrouwen te nemen uit angst dat ze de informatie tegen u zullen gebruiken
- perceptie van onschuldige opmerkingen als bedreigend of beledigend
- woede over waargenomen aanvallen
- neiging om wrok te koesteren
- ongerechtvaardigde angst dat een echtgenoot of romantische partner ontrouw is
Schizoïde persoonlijkheidsstoornis
Schizoïde persoonlijkheidsstoornis is een zeldzame aandoening die ervoor zorgt dat mensen sociale activiteiten vermijden en moeite hebben met het tonen van emoties. Voor anderen kunnen mensen met een schizoïde persoonlijkheidsstoornis humorloos of koud overkomen.
Andere kenmerken van een schizoïde persoonlijkheidsstoornis zijn onder meer:
- liever alleen zijn
- niet willen of genieten van hechte vriendschappen
- het gevoel hebben nergens plezier in te hebben
- moeite hebben met het uiten van emoties
- moeite hebben om op de juiste manier op emotionele situaties te reageren
- weinig of geen verlangen hebben naar seksuele relaties
Schizotypische persoonlijkheidsstoornis
Mensen met een schizotypische persoonlijkheidsstoornis worden vaak beschreven met ongebruikelijke persoonlijkheden. Ze hebben de neiging om weinig intieme relaties te hebben, wantrouwen anderen en ervaren veel sociale angst.
Andere kenmerken van schizotypische persoonlijkheidsstoornis zijn onder meer:
- een eigenaardige stijl van spreken of ongebruikelijke spreekpatronen gebruiken
- zonder goede vrienden
- dressing op ongebruikelijke manieren
- geloven dat ze ongebruikelijke krachten hebben, zoals het vermogen om gebeurtenissen met hun gedachten te beïnvloeden
- ongewone sensaties ervaren, zoals het horen van een stem die er niet is
- ongebruikelijke overtuigingen, gedragingen of maniertjes hebben
- zonder reden achterdochtig zijn naar anderen
- ongepaste reacties hebben
Hoe worden persoonlijkheidsstoornissen van cluster A gediagnosticeerd?
Persoonlijkheidsstoornissen zijn voor artsen vaak moeilijker te diagnosticeren dan andere psychische aandoeningen, zoals angst of depressie. Iedereen heeft een unieke persoonlijkheid die vorm geeft aan de manier waarop ze denken over en omgaan met de wereld.
Als u denkt dat u of iemand in uw omgeving een persoonlijkheidsstoornis heeft, is het belangrijk om te beginnen met een evaluatie door een deskundige in de geestelijke gezondheidszorg. Dit wordt meestal gedaan door een psychiater of psycholoog.
Om persoonlijkheidsstoornissen te diagnosticeren, beginnen artsen vaak met het stellen van een reeks vragen over:
- de manier waarop u naar uzelf, anderen en gebeurtenissen kijkt
- de geschiktheid van uw emotionele reacties
- hoe je met andere mensen omgaat, vooral in hechte relaties
- hoe u uw impulsen beheert
Ze kunnen u deze vragen stellen in een gesprek of u laten een vragenlijst invullen. Afhankelijk van uw symptomen kunnen ze ook toestemming vragen om met iemand te praten die u goed kent, zoals een naast familielid of echtgenoot.
Dit is volledig optioneel, maar het kan in sommige gevallen erg nuttig zijn om uw arts te laten spreken met iemand in uw omgeving.
Zodra uw arts voldoende informatie heeft verzameld, zal hij / zij waarschijnlijk de nieuwe editie van de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders raadplegen. Het is gepubliceerd door de American Psychiatric Association. De handleiding bevat diagnostische criteria, waaronder de duur en ernst van de symptomen, voor elk van de 10 persoonlijkheidsstoornissen.
Houd er rekening mee dat de symptomen van verschillende persoonlijkheidsstoornissen elkaar vaak overlappen, vooral tussen stoornissen binnen hetzelfde cluster.
Hoe worden persoonlijkheidsstoornissen van cluster A behandeld?
Er zijn verschillende behandelingen beschikbaar voor persoonlijkheidsstoornissen. Voor velen werkt een combinatie van behandelingen het beste. Bij het aanbevelen van een behandelplan zal uw arts rekening houden met het type persoonlijkheidsstoornis dat u heeft en hoe ernstig dit uw dagelijkse leven verstoort.
Het kan zijn dat u een paar verschillende behandelingen moet proberen voordat u ontdekt wat voor u het beste werkt. Dit kan een erg frustrerend proces zijn, maar probeer het eindresultaat - meer controle over je gedachten, gevoelens en gedrag - in je hoofd te houden.
Psychotherapie
Psychotherapie verwijst naar gesprekstherapie. Het omvat een ontmoeting met een therapeut om uw gedachten, gevoelens en gedragingen te bespreken. Er zijn veel soorten psychotherapie die in verschillende situaties plaatsvinden.
Talktherapie kan plaatsvinden op individueel, gezins- of groepsniveau. Individuele sessies omvatten het één-op-één werken met een therapeut. Tijdens een familiesessie zal uw therapeut een goede vriend of familielid hebben die door uw toestand is getroffen, deelnemen aan de sessie.
Groepstherapie houdt in dat een therapeut een gesprek leidt tussen een groep mensen met vergelijkbare aandoeningen en symptomen. Dit kan een geweldige manier zijn om in contact te komen met anderen die soortgelijke problemen hebben en te praten over wat wel of niet heeft gewerkt.
Andere soorten therapie die kunnen helpen, zijn onder meer:
- Cognitieve gedragstherapie. Dit is een soort gesprekstherapie die erop gericht is u meer bewust te maken van uw denkpatronen, zodat u ze beter kunt beheersen.
- Dialectische gedragstherapie. Dit type therapie hangt nauw samen met cognitieve gedragstherapie. Het omvat vaak een combinatie van individuele gesprekstherapie en groepssessies om vaardigheden te leren om met uw symptomen om te gaan.
- Psychoanalytische therapie. Dit is een soort gesprekstherapie die zich richt op het blootleggen en oplossen van onbewuste of verborgen emoties en herinneringen.
- Psycho-educatie. Dit type therapie is erop gericht u te helpen uw toestand beter te begrijpen en wat deze inhoudt.
Medicatie
Er zijn geen medicijnen die specifiek zijn goedgekeurd om persoonlijkheidsstoornissen te behandelen. Er zijn echter bepaalde medicijnen die uw voorschrijver "off-label" kan gebruiken om u te helpen bij bepaalde symptomen.
Bovendien kunnen sommige mensen met persoonlijkheidsstoornissen een andere psychische stoornis hebben die de focus van klinische aandacht kan zijn. De beste medicatie voor u hangt af van de individuele omstandigheden, zoals de ernst van uw symptomen en de aanwezigheid van gelijktijdig optredende psychische stoornissen.
Medicijnen zijn onder meer:
- Antidepressiva. Antidepressiva helpen bij het behandelen van symptomen van depressie, maar ze kunnen ook impulsief gedrag of gevoelens of woede en frustratie verminderen.
- Medicijnen tegen angst. Medicijnen voor angst kunnen symptomen van angst of perfectionisme helpen beheersen.
- Stemmingsstabilisatoren. Stemmingsstabilisatoren helpen stemmingswisselingen te voorkomen en prikkelbaarheid en agressie te verminderen.
- Antipsychotica. Medicijnen die worden gebruikt om psychose te behandelen, kunnen nuttig zijn voor mensen die gemakkelijk het contact met de realiteit verliezen of dingen zien en horen die er niet zijn.
Zorg ervoor dat u uw arts vertelt over alle medicijnen die u in het verleden heeft geprobeerd. Hierdoor kunnen ze beter bepalen hoe u op verschillende opties reageert.
Als u een nieuw medicijn probeert, laat het uw arts dan weten als u ongemakkelijke bijwerkingen ervaart. Ze kunnen uw dosering aanpassen of u tips geven voor het omgaan met bijwerkingen.
Houd er rekening mee dat de bijwerkingen van medicijnen vaak verdwijnen als uw lichaam eenmaal aan de bemiddeling gewend is.
Hoe kan ik iemand met een persoonlijkheidsstoornis helpen?
Als iemand in uw omgeving mogelijk een persoonlijkheidsstoornis heeft, zijn er een paar dingen die u kunt doen om hem of haar op zijn gemak te stellen. Dit is belangrijk: mensen met persoonlijkheidsstoornissen zijn zich mogelijk niet bewust van hun toestand of denken dat ze geen behandeling nodig hebben.
Als ze geen diagnose hebben gekregen, overweeg dan om hen aan te moedigen om naar hun huisarts te gaan, die hen kan doorverwijzen naar een psychiater. Mensen zijn soms eerder bereid om advies van een arts op te volgen dan van een familielid of vriend.
Als ze de diagnose persoonlijkheidsstoornis hebben gekregen, volgen hier een paar tips om ze door het behandelingsproces te helpen:
- Wees geduldig. Soms moeten mensen een paar stappen terug doen voordat ze verder kunnen. Probeer ze de ruimte te geven om dit te doen. Vat hun gedrag niet persoonlijk op.
- Wees praktisch. Bied praktische ondersteuning, zoals het plannen van therapieafspraken en ervoor zorgen dat ze een betrouwbare manier hebben om daar te komen.
- Wees beschikbaar. Laat ze weten of je er voor open zou staan om mee te doen aan een therapiesessie als dat zou helpen.
- Wees mondig. Vertel hen hoeveel u hun inspanningen waardeert om beter te worden.
- Let op uw taalgebruik. Gebruik 'ik'-uitspraken in plaats van' jij'-uitspraken. Zeg bijvoorbeeld niet 'Je maakte me bang toen ...', maar 'Ik voelde me bang toen je ...'
- Wees lief voor jezelf. Maak tijd vrij om voor uzelf en uw behoeften te zorgen. Het is moeilijk om ondersteuning te bieden als je opgebrand of gestrest bent.
Waar kan ik ondersteuning vinden als ik een persoonlijkheidsstoornis heb?
Als je je overweldigd voelt en niet weet waar je moet beginnen, overweeg dan om te beginnen met de gids van de National Alliance on Mental Illness om ondersteuning te vinden. U vindt er informatie over het vinden van een therapeut, het krijgen van financiële hulp, het begrijpen van uw verzekeringsplan en meer.
U kunt ook een gratis account aanmaken om deel te nemen aan hun online discussiegroepen.
Zelfmoordpreventie
- Als u denkt dat iemand onmiddellijk het risico loopt zichzelf te verwonden of een andere persoon pijn te doen:
- • Bel 911 of uw lokale alarmnummer.
- • Blijf bij de persoon totdat er hulp komt.
- • Verwijder alle wapens, messen, medicijnen of andere zaken die schade kunnen veroorzaken.
- • Luister, maar veroordeel, argumenteer, bedreig of schreeuw niet.
- Als u of iemand die u kent zelfmoord overweegt, vraag dan om hulp van een hotline voor crisis- of zelfmoordpreventie. Probeer de National Suicide Prevention Lifeline op 800-273-8255.
