Overzicht
Miose betekent overmatige vernauwing (inkrimping) van uw pupil. Bij miosis is de diameter van de pupil minder dan 2 millimeter (mm), of iets meer dan 1/16 inch.
De pupil is de cirkelvormige zwarte vlek in het midden van je oog waardoor licht kan binnendringen. Je iris (het gekleurde deel van je oog) gaat open en dicht om de pupilgrootte te veranderen.
Miosis kan in één of beide ogen voorkomen. Als het slechts één oog treft, wordt het ook anisocorie genoemd. Een andere naam voor miosis is pinpoint pupil. Wanneer uw pupillen overmatig verwijd zijn, wordt dit mydriasis genoemd.
Er zijn veel oorzaken van miosis. Het kan een symptoom zijn van bepaalde aandoeningen van de hersenen en het zenuwstelsel. Het kan ook worden veroorzaakt door vele soorten medicijnen en chemische middelen. Opioïden (waaronder fentanyl, morfine, heroïne en methadon) kunnen miosis veroorzaken.
Vernauwde of verwijde pupillen kunnen een belangrijke aanwijzing zijn om uw arts te helpen bij het diagnosticeren van uw aandoening.
Oorzaken van miosis
De grootte van uw pupil wordt bepaald door twee tegenwerkende spieren: de irisdilatator en de irissfincter. Gewoonlijk wordt miosis of pupilcontractie veroorzaakt door een probleem met uw irissfincterspieren of de zenuwen die deze aansturen.
De sfincterspieren van de iris worden aangestuurd door zenuwen die ontstaan nabij het centrum van uw hersenen. Ze maken deel uit van het parasympathische of onvrijwillige zenuwstelsel.Om uw oog te bereiken, passeren deze zenuwen uw derde hersenzenuw, ook wel de oculomotorische zenuw genoemd.
Elke ziekte, medicijn of chemisch agens dat deze zenuwen aantast, of de delen van de hersenen en het hoofd waar ze doorheen gaan, kan miosis veroorzaken.
Ziekten of aandoeningen die miosis kunnen veroorzaken
Ziekten of aandoeningen die miosis kunnen veroorzaken, zijn onder meer:
- clusterhoofdpijn
- Horner-syndroom
- intracraniële bloeding en hersenstam beroerte
- irisontsteking (iridocyclitis, uveïtis)
- ziekte van Lyme
- neurosyfilis
- multiple sclerose (MS)
- verlies van de lens van het oog (afakis) als gevolg van een operatie of een ongeval
Geneesmiddelen en chemicaliën die miosis kunnen veroorzaken
Enkele van de veelgebruikte medicijnen en chemicaliën die miosis kunnen veroorzaken, zijn opioïden, waaronder:
- fentanyl
- oxycodon (Oxycontin)
- codeïne
- heroïne
- morfine
- methadon
Andere medicijnen en chemicaliën die miosis kunnen veroorzaken, zijn onder meer:
- PCP (angel dust of phencyclidine)
- tabaksproducten en andere nicotinehoudende stoffen
- pilocarpine-oogdruppels die worden gebruikt om glaucoom te behandelen
- clonidine, dat wordt gebruikt voor de behandeling van hoge bloeddruk, ADHD, ontwenning van geneesmiddelen en opvliegers in de menopauze
- cholinerge geneesmiddelen die worden gebruikt om het parasympathische zenuwstelsel te stimuleren, waaronder acetylcholine, carbachol en methacholine
- tweede generatie of atypische antipsychotica, waaronder risperidon, haloperidol en olanzapine
- antipsychotica van het fenothiazine-type die worden gebruikt om schizofrenie te behandelen, waaronder prochloorperazine (Compazine, Compro), chloorpromazine (Promapar, Thorazine) en fluphenazine (Permitil, Prolixin)
- organofosfaten, gevonden in veel insecticiden, herbiciden en zenuwgassen
Leeftijdsgebonden miosis
Zowel pasgeborenen als oudere volwassenen kunnen kleine pupillen hebben. Het is normaal dat een pasgeborene gedurende maximaal twee weken kleine pupillen heeft.
Naarmate u ouder wordt, worden uw pupillen kleiner. Dit komt meestal door zwakte van de irisdilatatorspieren, niet door een probleem met de irisconstrictoren.
Begeleidende symptomen
Omdat miosis kan worden veroorzaakt door een verscheidenheid aan ziekten en aandoeningen, zijn er veel mogelijke bijbehorende symptomen. Hier zullen we enkele veelvoorkomende oorzaken van miosis en de bijbehorende symptomen opsplitsen:
Clusterhoofdpijn. Een clusterhoofdpijn veroorzaakt zeer hevige pijn rond of boven het oog, in uw slaap of voorhoofd. Het komt slechts aan één kant van uw hoofd voor en komt met verschillende tussenpozen voor, afhankelijk van het type clusterhoofdpijn dat u heeft (chronisch of episodisch).
Miose is een van de meest voorkomende begeleidende symptomen. Andere symptomen van clusterhoofdpijn kunnen zijn:
- hangend ooglid
- roodheid van de ogen
- scheuren
- loopneus
- gevoeligheid voor licht en geluid
- verwarring
- stemmingsverandering
- agressiviteit
Intracraniële bloeding en hersenstam beroerte. Miose bij beide pupillen is een veel voorkomend symptoom van een intracraniële bloeding of een hersenstam (Pontine) beroerte. Een bloeding of beroerte vindt plaats wanneer de bloedtoevoer naar uw bovenste hersenstam (Pons) wordt onderbroken door een gesprongen slagader of een blokkering.
Een hersenstam-beroerte veroorzaakt niet dezelfde symptomen als een typische beroerte. De meest voorkomende symptomen zijn duizeligheid, draaierigheid en zwakte aan beide zijden van het lichaam. Het kan af en toe schokken of trillen veroorzaken, wat lijkt op een aanval, onduidelijke spraak of plotseling bewustzijnsverlies.
Horner-syndroom. Het Horner-syndroom is een verzameling symptomen die het gevolg zijn van schade aan de zenuwen die de hersenen verbinden met het gezicht of oog. Een verkleinde pupilgrootte (miosis) en een hangend ooglid aan één kant van het gezicht zijn typische symptomen.
Horner's is soms het gevolg van een beroerte, hersentumor, dwarslaesie of gordelroos (herpes zoster) -infectie.
Irisontsteking (iridocyclitis). Een verkleinde pupilgrootte (miosis) kan een symptoom zijn van een ontsteking van uw iris, het gekleurde deel van uw oog. Irisontsteking kan vele oorzaken hebben. Waaronder:
- HIV
- Reumatoïde artritis
- psoriasis
- tuberculose
- gordelroos (herpes zoster)
Irisontsteking kan ook iridocyclitis iritis of uveïtis worden genoemd.
Neurosyfilis. Wanneer een onbehandelde syfilis-infectie zich naar de hersenen ontwikkelt, wordt dit neurosyfilis genoemd. Syfilis kan in elk stadium van de infectie het zenuwstelsel binnendringen.
De infectie kan de middenhersenen aantasten en een specifiek type miosis veroorzaken, genaamd Argyll Robertson-pupil. In Argyll Robertson zijn de leerlingen klein, maar trekken ze niet verder samen als ze aan licht worden blootgesteld. Ze trekken echter samen bij het scherpstellen op een object dichtbij.
Ziekte van Lyme. De ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door een infectie met een kurkentrekker-vormige bacterie die lijkt op de syfilis spirocheet. Behalve de genitale uitslag, kan onbehandelde Lyme veel van dezelfde symptomen in het zenuwstelsel veroorzaken als syfilis. Wanneer de infectie de derde hersenzenuw aantast, kan dit miosis en Argyll Robertson-pupil veroorzaken.
Diagnose van miosis
Uw arts zal uw pupillen onderzoeken, meestal met behulp van een zaklamp of een andere lichtbron. Ze kijken naar uw leerlingen op een slecht verlichte plaats, omdat het normaal is dat leerlingen ingesnoerd zijn op een helder verlichte plaats, vooral buitenshuis.
Miosis wordt gedefinieerd als een pupilgrootte van 2 mm (iets meer dan 1/16 inch) of kleiner.
Zodra de miosis is vastgesteld, zal uw arts naar specifieke symptomen zoeken:
- Heeft het effect op één oog (ipsilateraal) of beide (bilateraal)?
- Verandert de pupilgrootte als reactie op licht?
- Verandert de pupilgrootte als reactie op een object dichtbij?
- Hoe lang duurt het voordat de leerling reageert?
Het antwoord op elk van deze vragen kan helpen bij het identificeren van de mogelijke oorzaak van de miosis.
Behandeling voor miosis
Miose is een symptoom van iets anders en geen ziekte op zich. Het kan uw arts een belangrijke aanwijzing geven bij het vinden van de onderliggende oorzaak.
Als uw miosis het gevolg is van geneesmiddelen op recept, zoals voor glaucoom of hoge bloeddruk, kan uw arts mogelijk een vervangend medicijn vinden dat het symptoom vermindert of elimineert.
Miose kan het gevolg zijn van het gebruik van opioïde geneesmiddelen, waaronder fentanyl, oxycodon (Oxycontin), heroïne en methadon. Ernstige miosis kan een teken zijn van een overdosis. In dat geval kan een spoedbehandeling met naloxon uw leven redden.
Als drugsgebruik wordt uitgesloten, kan miosis een teken zijn van organofosfaatvergiftiging. Organofosfaten zijn de meest gebruikte klasse van insecticiden in de Verenigde Staten. Deze producten zijn niet langer te koop voor thuisgebruik, maar worden nog steeds gebruikt in de commerciële landbouw en insectenbestrijding. Organofosfaten zitten ook in zenuwgassen zoals Sarin.
Organofosfaatvergiftiging veroorzaakt ernstige symptomen, waaronder:
- speekselvloed
- scheuren
- maagaandoening
- gewelddadige spiercontracties
- versnelde of vertraagde hartslag
- schok
Miose is een relatief klein symptoom van organofosfaatvergiftiging, maar kan helpen bij de diagnose. Acute organofosfaatvergiftiging wordt behandeld in een ziekenhuis of in een noodsituatie. Het medicijn pralidoxime (2-PAM) kan worden gebruikt om organofosfaatvergiftiging te behandelen.
Als symptoom van een ziekte
Wanneer miosis een symptoom is van een onderliggende ziekte, richt de behandeling zich op de onderliggende ziekte. Enkele van de meest voorkomende ziekteveroorzakers en hun behandelingen zijn:
Clusterhoofdpijn. Acute clusterhoofdpijn wordt behandeld met zuurstofinhalatie, triptanen, ergotamine en actuele lidocaïne-neusdruppels.
Preventieve behandelingen zijn onder meer:
- corticosteroïden (prednison)
- lithiumcarbonaat
- de bloeddrukmedicatie verapamil
- melatonine in doses van 9 milligram per dag
Injectie van een mengsel van methylprednisolon en lidocaïne in de grotere occipitale zenuw (achterkant van uw nek) kan preventief dienen.
Intracraniële bloeding en hersenstam beroerte). Miose kan een teken zijn van een hersenstam (Pontijnse) beroerte. Omdat de symptomen verschillen van een klassieke beroerte, kan er een verkeerde diagnose gesteld worden. Artsen gebruiken een MRI om het te bevestigen. De behandeling omvat het oplossen van de blokkade met medicijnen of het inbrengen van een stent, of een operatie om het bloeden te stoppen en de bloedstroom naar de hersenen te herstellen.
Horner-syndroom. Er is geen specifieke behandeling voor het Horner-syndroom. Als uw arts de onderliggende aandoening kan vinden, zal hij die behandelen. Het kan te wijten zijn aan een beroerte, hersentumor, dwarslaesie of gordelroos - of er is mogelijk geen ontdekbare oorzaak.
Neurosyfilis en oculaire syfilis. Als de oculaire symptomen optreden in eerdere stadia (primair, secundair of latent) van de infectie, wordt een enkele intramusculaire injectie van benzathinepenicilline aanbevolen.
Het tertiaire stadium van syfilis vereist meerdere doses penicilline en bestaande schade aan het zenuwstelsel zal niet worden hersteld.
Ziekte van Lyme. Vroegtijdige opsporing van de ziekte van Lyme is cruciaal voor een goed resultaat. Als u in de eerste paar weken opmerkt, zal een antibioticabehandeling tot 30 dagen de infectie meestal genezen. In latere stadia van Lyme is langdurige antibioticatherapie nodig. De oorzaken en behandeling van een laat stadium of chronische Lyme zijn controversieel.
Outlook voor miosis
Miosis of pinpoint pupil kan een symptoom zijn van veel onderliggende ziektetoestanden of een reactie op medicijnen.
De aandoening is op zichzelf normaal gesproken niet pijnlijk of gevaarlijk. Maar het kan een marker zijn voor een aantal ernstige aandoeningen, waaronder beroerte, overdosis drugs of organofosfaatvergiftiging.
Raadpleeg een arts als u tekenen van miosis opmerkt.
