Wat zijn bloedstolsels?
De slagaders en aders van uw lichaam zijn een supersnelwegsysteem dat is ontworpen om zuurstofrijk bloed van uw hart naar de rest van uw lichaam te transporteren. Ze brengen dan zuurstofarm bloed terug van uw lichaam naar uw hart.
Normaal werkt dit systeem soepel, maar soms kunt u een knelpunt krijgen dat een bloedstolsel wordt genoemd. Bloedstolsels zijn vaste klonten die zich in het bloed vormen. Ze dienen het nuttige doel om te voorkomen dat u te veel bloedt als u zich bezeert.
Soms kan zich een bloedstolsel vormen in een slagader of ader als u niet gewond bent geraakt. Dit soort stolsels kunnen gevaarlijk zijn omdat ze een verstopping kunnen vormen. Ze zijn vooral gevaarlijk als ze afbreken en naar je hersenen of longen gaan.
Ontdek waar bloedstolsels nog meer kunnen ontstaan, waarom ze gevaarlijk kunnen zijn en hoe u kunt voorkomen dat u ze krijgt.
Waar kunnen zich bloedstolsels vormen in uw lichaam?
Bloedstolsels kunnen zich in veel verschillende delen van het lichaam vormen.Soms kunnen stolsels afbreken en door de bloedbaan van het ene lichaamsdeel naar het andere gaan.
Stolsels zijn te vinden in uw:
- buik
- arm
- been
- hersenen
- hart-
- long
Sommige stolsels vormen zich in kleine aderen nabij het huidoppervlak. Anderen ontwikkelen zich in diepere aderen.
Hoe ontstaan bloedstolsels?
Wanneer je een snee krijgt die diep genoeg is om een bloedvatwand te doorboren, rennen bloedcellen, bloedplaatjes genaamd, naar de opening. Eiwitten in het vloeibare deel van uw bloed, of plasma, zorgen ervoor dat de bloedplaatjes aan het gat blijven kleven. De eiwitten en bloedplaatjes vormen een kleverige plug die voorkomt dat het bloed eruit stroomt.
Nadat uw lichaam de wond heeft genezen, lost het het stolsel op.
U kunt ook bloedstolsels krijgen als u een ziekte heeft waardoor uw lichaam te veel rode bloedcellen (RBC's) of bloedplaatjes aanmaakt.
Dit wordt ook wel een 'hypercoaguleerbare toestand' genoemd. Andere ziekten kunnen ervoor zorgen dat uw lichaam bloedstolsels niet goed afbreekt als u ze niet langer nodig heeft. Schade aan het hart of de bloedvaten kan de bloedstroom beïnvloeden en de kans op bloedstolsels vergroten.
Wie loopt er risico op bloedstolsels?
U heeft meer kans op bloedstolsels als u een van deze aandoeningen heeft.
Atherosclerose
Bij atherosclerose, of "verharding van de slagaders", hoopt zich een wasachtige substantie, plaque genaamd, op in uw slagaders. Als de plaque openbarst, haasten bloedplaatjes zich naar de plek om de verwonding te genezen en een bloedstolsel te vormen.
Kanker
Sommige soorten kanker kunnen leiden tot weefselschade of ontstekingsreacties die de bloedstolling kunnen activeren. Sommige kankerbehandelingen (zoals chemotherapie) kunnen ook uw risico op bloedstolsels verhogen. Bovendien kan een operatie om een kanker te verwijderen u in gevaar brengen.
Suikerziekte
Mensen met diabetes hebben meer kans op opbouw van tandplak in hun bloedvaten.
Familiegeschiedenis van bloedstolsels of een erfelijke bloedstollingsstoornis
Een familiegeschiedenis van bloedstolsels of een erfelijke stollingsstoornis (zoals een aandoening waardoor uw bloed gemakkelijker stolt) kan u een risico op het ontwikkelen van bloedstolsels inhouden. Doorgaans veroorzaakt deze aandoening op zichzelf geen bloedstolsels, tenzij gecombineerd met een of meer andere risicofactoren.
Hartfalen
Bij hartfalen zorgt schade aan het hart ervoor dat het niet zo efficiënt pompt als zou moeten. De bloedstroom vertraagt en de kans is groter dat zich stolsels vormen in het trage bloed.
Onbeweeglijkheid
Onbeweeglijk zijn, of gedurende een lange periode niet bewegen, is een andere risicofactor. Immobiliteit komt vaak voor na een operatie, maar langere vliegreizen of autoritten kunnen ook tot immobiliteit leiden.
Als u niet mobiel bent, kan uw bloedstroom vertragen, waardoor uw bloed kan stollen.
Als u op reis bent, sta dan regelmatig op en beweeg u. Als u een operatie moet ondergaan, overleg dan met uw arts over manieren waarop u uw risico op bloedstolsels kunt verminderen.
Onregelmatige hartslag
Als u een onregelmatige hartslag heeft, klopt uw hart op een ongecoördineerde manier. Dit kan ertoe leiden dat bloed zich verzamelt en stolsels vormt.
Zwangerschap
Zwangerschap verhoogt ook uw risico op bloedstolsels.
Naarmate uw zwangerschap vordert, kan uw groeiende baarmoeder uw aderen samendrukken. Dat kan de bloedstroom vertragen, vooral naar uw benen. Een verminderde bloedtoevoer naar uw benen kan leiden tot diepe veneuze trombo-embolie (DVT), een ernstige vorm van bloedstolsel.
Bovendien, terwijl uw lichaam zich voorbereidt op de bevalling, begint uw bloed gemakkelijker te stollen.
Stolling is belangrijk na de bevalling, omdat het het verlies van te veel bloed helpt voorkomen. Dit verbeterde stollingsvermogen kan echter ook uw kans op bloedstolsels voorafgaand aan de bevalling vergroten. Bewegen en gehydrateerd blijven, kan stolsels tijdens de zwangerschap helpen voorkomen.
Ongezond gewicht
Mensen met overgewicht of obesitas hebben meer kans op plaque in hun bloedvaten.
Vasculitis
Bij vasculitis zwellen bloedvaten en raken ze beschadigd. Er kunnen zich stolsels vormen in de geblesseerde gebieden.
Wat zijn de symptomen van een bloedstolsel?
Niet iedereen met een bloedstolsel zal symptomen ervaren.
Alle symptomen van een bloedstolsel die u ervaart, zijn afhankelijk van waar het stolsel zich in uw lichaam bevindt.
Waarom zijn bloedstolsels zo gevaarlijk?
Stolsels die zich in kleine aderen vormen, zijn meestal niet erg ernstig. Degenen die zich in diepe aderen vormen, kunnen naar andere delen van uw lichaam reizen en een levensbedreigende blokkering veroorzaken.
- Een DVT is een stolsel dat zich vormt in een diepe ader, meestal in het been.
- Longembolie (PE) treedt op wanneer een stolsel afbreekt en naar de longen reist. PE kan de bloedstroom in de longen blokkeren en het ademen bemoeilijken.
- Een bloedstolsel in uw hart kan een hartaanval veroorzaken.
- Een stolsel dat naar uw hersenen reist, kan een beroerte veroorzaken.
Hoe worden bloedstolsels behandeld?
Bloedstolsels zijn een medisch noodgeval. Als u vermoedt dat u een bloedstolsel heeft, dient u onmiddellijk contact op te nemen met uw arts of de plaatselijke hulpdiensten over de behandeling.
Bloedverdunners kunnen worden gebruikt om veel verschillende soorten bloedstolsels te behandelen. Voorbeelden zijn onder meer warfarine (Coumadin) en apixaban (Eliquis), die behoren tot een groep bloedverdunners die bekend staat als anticoagulantia.
Clopidogrel (Plavix) is een andere vaak voorgeschreven bloedverdunner. Het is een plaatjesaggregatieremmer, dus het werkt door te voorkomen dat de bloedplaatjes bloedstolsels vormen.
Geneesmiddelen die trombolytica worden genoemd, kunnen worden gebruikt als uw bloedstolsels het gevolg zijn van een hartaanval.
Sommige mensen met DVT en PE hebben mogelijk een filter in hun inferieure vena cava (de ader die bloed naar het hart transporteert). Dit filter voorkomt dat stolsels naar de longen reizen.
Mechanische verwijdering van bloedstolsels, ook wel mechanische trombectomieën genoemd, kan worden uitgevoerd in het geval van een beroerte.
Hoe kunt u voorkomen dat u bloedstolsels krijgt?
Volg deze tips om te voorkomen dat u een bloedstolsel krijgt:
- Blijf niet te lang zitten. Als u een lange vlucht maakt of na de operatie in bed blijft liggen, probeer dan om het uur of zo op te staan om u te verplaatsen, indien mogelijk. Door actief te blijven, wordt voorkomen dat bloed zich in uw benen verzamelt en een stolsel vormt.
- Als u te zwaar bent, probeer dan af te vallen. Mensen met overgewicht lopen een groter risico op plaque in de slagaders die tot bloedstolsels leidt.
- Beheers diabetes en hartaandoeningen. Deze omstandigheden kunnen het risico op bloedstolsels vergroten.
- Rook niet: de chemicaliën in sigaretten beschadigen de bloedvaten en zorgen ervoor dat bloedplaatjes sneller samenklonteren.
- Drink veel water. Als u te weinig vocht in uw lichaam heeft, wordt uw bloed dikker.
Als u zich zorgen maakt over uw risico op bloedstolsels of meer informatie wilt, neem dan contact op met uw arts.
