Lees je de voedseletiketten tegenwoordig zorgvuldiger? Als dat zo is, heb je misschien gemerkt dat "gele 5" opduikt in veel van de ingrediëntenlijsten die je in de winkel scant.
Geel 5 is een kunstmatige kleurstof (AFC) die in 1969 door de FDA is goedgekeurd voor gebruik in voedingsmiddelen. Het doel is om voedsel - met name sterk bewerkte voedingsmiddelen zoals snoep, frisdrank en ontbijtgranen - er verser, smaakvoller en smakelijker uit te laten zien.
Tussen 1969 en 1994 keurde de FDA geel 5 ook goed voor de volgende toepassingen:
- geneesmiddelen die via de mond worden ingenomen
- actuele medicatie
- cosmetica
- behandelingen rond de ogen
Andere namen voor gele 5 zijn onder meer:
- FD&C geel nr. 5
- tartrazine
- E102
Samen met een handvol andere AFC's is de veiligheid van yellow 5 de afgelopen decennia in twijfel getrokken. Studies hebben een mogelijk verband gevonden tussen vruchtensappen met een mix van AFC's en hyperactieve symptomen bij kinderen. Onderzoek suggereert ook dat matige tot grote hoeveelheden van deze AFC na verloop van tijd schadelijke effecten kunnen hebben.
Laten we de mogelijke effecten van geel 5 eens nader bekijken, zodat u kunt bepalen of dit iets is dat u wilt vermijden.
Is geel 5 veilig?
Regelgevende instanties in verschillende landen hebben verschillende meningen over de veiligheid van geel 5. Na de publicatie van een baanbrekende studie uit 2007 die AFC's koppelt aan hyperactiviteit bij kleuters en schoolgaande kinderen, achtte het Food Standards Agency van de Europese Unie (EU) zes AFC's onveilig. voor kinderen. In de EU is een waarschuwingsetiket vereist op alle voedingsmiddelen die:
- geel 5
- geel 6
- chinoline geel
- karmozijn
- rood 40 (allura rood)
- Ponceau 4R
Op het EU-waarschuwingsetiket staat: "Kan een negatief effect hebben op de activiteit en oplettendheid van kinderen."
Naast het nemen van maatregelen met waarschuwingslabels, moedigt de Britse regering voedselproducenten actief aan om AFC's uit hun producten te verwijderen. In feite zijn de Britse versies van Skittles en Nutri-Grain-repen, beide populaire producten in de Verenigde Staten, nu geverfd met natuurlijke kleuren, zoals paprika, bietenpoeder en annatto.
Aan de andere kant koos de Food and Drug Administration (FDA) niet voor een vergelijkbare aanpak. In 2011 stemde de adviescommissie van de FDA tegen het gebruik van labels als deze in de Verenigde Staten, daarbij verwijzend naar een gebrek aan bewijs. De commissie adviseerde echter lopend onderzoek naar AFC's en hyperactiviteit.
Mede dankzij de toestroom van sterk bewerkte voedingsmiddelen nemen mensen in de Verenigde Staten AFC's vier keer zo snel op als 50 jaar geleden, toen deze kleurstoffen voor het eerst werden geïntroduceerd.
Geel 5 is helemaal verboden in Oostenrijk en Noorwegen.
Waar is Yellow 5 van gemaakt?
Geel 5 wordt beschouwd als een azoverbinding met de formule C16H9N4Na3O9S2. Dat betekent dat het naast koolstof, waterstof en stikstof - meestal te vinden in natuurlijke kleurstoffen voor levensmiddelen - ook natrium, zuurstof en zwavel bevat. Dit zijn allemaal natuurlijk voorkomende elementen, maar natuurlijke kleurstoffen zijn niet zo stabiel als geel 5, dat wordt gemaakt van de bijproducten van aardolie.
Geel 5 wordt vaak op dieren getest, dus het is aan de orde of het vegetarisch of veganistisch is.
Wat het onderzoek zegt
Er zijn een aantal gezondheidsgebieden die onderzoek naar kleurstoffen voor levensmiddelen in het algemeen of geel 5 in het bijzonder omvatten.
Hyperactiviteit bij kinderen
Sommige onderzoeken suggereren dat 50 milligram (mg) AFC's per dag voldoende is om gedragsveranderingen bij kinderen te veroorzaken. Dit lijkt misschien een aanzienlijke hoeveelheid kleurstof die moeilijk te consumeren is per dag. Maar met al het oogverblindende, volledig gearomatiseerde bewerkte voedsel dat tegenwoordig op de markt verkrijgbaar is, is het niet zo moeilijk. Uit een onderzoek uit 2014 bleek bijvoorbeeld dat een portie Kool-Aid Burst Cherry 52,3 mg AFC's bevatte.
Tussen 2004 en 2007 hebben drie mijlpaalstudies een verband aangetoond tussen vruchtensappen die gearomatiseerd zijn met AFC's en hyperactief gedrag bij kinderen. Deze staan bekend als de Southampton Studies.
In de Southampton Studies kregen groepen kleuters en 8- tot 9-jarigen vruchtensappen met verschillende mengsels en hoeveelheden AFC's. Resultaten van één onderzoek toonden aan dat die kleuters die Mix A kregen, met daarin geel 5, een veel hogere score voor "globale hyperactiviteit" lieten zien in vergelijking met kleuters die de placebo kregen.
Kleuters waren niet de enige getroffen - de 8- tot 9-jarigen die AFC's slikten, vertoonden ook meer tekenen van hypergedrag. Onderzoekers ontdekten zelfs dat alle kinderen in de experimentele groep een lichte toename van hyperactief gedrag vertoonden. De gedragsproblemen waren niet uniek voor kinderen die al voldeden aan de criteria voor aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit (ADHD).
Maar kinderen met ADHD kunnen extreem gevoelig zijn. In een eerdere recensie van Harvard University en Columbia University schatten onderzoekers dat "het verwijderen van kunstmatige kleurstoffen uit de voeding van kinderen met ADHD ongeveer een derde tot de helft zo effectief zou zijn als behandeling met methylfenidaat (Ritalin)." Hoewel dit verslag uit 2004 is gedateerd, ondersteunt het de bevindingen van de Southampton Studies.
Voorlopig zijn wetenschappers en de FDA het erover eens dat voeding alleen niet de oorzaak is van ADHD-symptomen bij kinderen. Er is eerder sterk bewijs dat een biologische component voor deze aandoening ondersteunt. Er is meer onderzoek nodig.
Kanker
In een studie uit 2015 werd onderzocht hoe menselijke witte bloedcellen werden beïnvloed door geel 5. Onderzoekers ontdekten dat hoewel deze kleurstof niet onmiddellijk giftig was voor witte bloedcellen, het het DNA beschadigde, waardoor de cel na verloop van tijd muteerde.
Na drie uur blootstelling veroorzaakte geel 5 in elke geteste concentratie schade aan menselijke witte bloedcellen. Onderzoekers merkten op dat cellen die aan de hoogste concentratie geel 5 waren blootgesteld, zichzelf niet konden herstellen. Dit kan de kans op tumorgroei en ziektes zoals kanker vergroten.
Onderzoekers concludeerden dat, aangezien de cellen van het maagdarmkanaal direct worden blootgesteld aan geel 5, deze cellen een grotere kans hebben om kanker te ontwikkelen. De meeste AFC's die u eet, worden in uw dikke darm gemetaboliseerd, dus darmkanker kan het grootste risico vormen.
Het is echter belangrijk op te merken dat deze studie werd uitgevoerd in geïsoleerde cellen en niet in het menselijk lichaam.
Andere gevolgen voor de gezondheid
In een studie uit 2019 werd de toxiciteit van gele 5 op vliegen gemeten. De resultaten toonden aan dat wanneer geel 5 in de vierde hoogste concentratie aan de vliegen werd toegediend, het giftig werd. Ongeveer 20 procent van de vliegen in de groep heeft het niet overleefd, maar er kunnen naast een dierstudie nog andere factoren een rol hebben gespeeld.
In het tweede deel van deze studie werden menselijke leukemiecellen blootgesteld aan verschillende kleurstoffen voor levensmiddelen. Onderzoekers ontdekten dat hoewel gele 5 en andere AFC's de groei van tumorcellen kunnen verhogen, ze geen schade of veranderingen aan het menselijk DNA veroorzaken bij de toegestane concentraties. De onderzoekers concludeerden echter dat "een hoge chronische inname van voedselkleurstoffen gedurende het hele leven niet aan te raden is."
Voedingsmiddelen die geel bevatten 5
Hier zijn een paar veelvoorkomende voedingsmiddelen die gele 5 bevatten:
- verwerkte gebakjes, zoals Twinkies
- neonkleurige frisdrank, zoals Mountain Dew
- vruchtendranken voor kinderen, zoals Sunny D, Kool-Aid Jammers en verschillende soorten Gatorade en Powerade
- felgekleurd snoep (denk aan candy corn, M & M's en Starburst)
- suikerachtige ontbijtgranen zoals Cap’N Crunch
- voorverpakte pastamengsels
- bevroren lekkernijen, zoals ijslollys
Dit lijken misschien nogal voor de hand liggende bronnen van geel 5. Maar sommige voedselbronnen kunnen bedrieglijk zijn.Zou je bijvoorbeeld ooit verwachten dat de pot augurken die je in de koelkast hebt staan gele 5 bevat? Nou ja, in sommige gevallen wel. Andere verrassende bronnen zijn onder meer medicijnen, mondwater en tandpasta's.
Het verminderen van de hoeveelheid geel 5 die u verbruikt
Als u uw inname van gele 5 wilt verminderen, probeer dan vaker voedseletiketten te scannen. Blijf uit de buurt van ingrediëntenlijsten die gele 5 bevatten en deze andere AFC's:
- blauw 1 (briljant blauw FCF)
- blauw 2 (indigotine)
- groen 3 (snel groen FCF)
- geel 6 (zonnegeel FCF)
- rood 40 (allura rood)
Het kan u geruststellen te weten dat veel merken in de voedingsindustrie de overstap maken naar natuurlijke kleuren. Zelfs grotere bedrijven zoals Kraft Foods en Mars Inc. vervangen AFC's door alternatieven zoals deze:
- karmijn
- paprika (het natuurlijke alternatief voor geel 5)
- annatto
- extract van rode biet
- lycopeen (afkomstig van tomaten)
- saffraan
- wortel olie
Besteed de volgende keer dat u naar de supermarkt gaat extra aandacht aan voedingsetiketten. Mogelijk merkt u dat sommige van uw favoriete producten al de overstap naar natuurlijke kleuren hebben gemaakt.
Houd er rekening mee dat natuurlijke kleuren geen wondermiddel zijn. Karmijn is bijvoorbeeld afkomstig van gemalen kevers, die niet iedereen graag eet. Van Annatto is bekend dat het bij sommige mensen allergische reacties veroorzaakt.
Hier zijn enkele eenvoudige swaps die u kunt maken om gele 5 in uw dieet te verminderen:
- Kies Squirt over Mountain Dew. De citrusachtige frisdranken smaken vergelijkbaar, maar gewone Squirt is vrij van AFC's. Daarom is het duidelijk.
- Geef voorverpakte pastamengsels door. Koop in plaats daarvan volkoren noedels en maak zelfgemaakte pastagerechten. Je kunt thuis een heerlijke, gezondere mix maken.
- Drink zelfgemaakte limonade over gele sappen uit de winkel. Natuurlijk kan het nog steeds suiker bevatten, maar je kunt er zeker van zijn dat het AFC-vrij is.
het komt neer op
De FDA en toponderzoekers hebben het bewijsmateriaal beoordeeld en geconcludeerd dat geel 5 geen onmiddellijke bedreiging vormt voor de menselijke gezondheid. Onderzoek suggereert echter dat deze kleurstof de cellen in de loop van de tijd kan beschadigen, vooral wanneer cellen worden blootgesteld aan grotere hoeveelheden dan de aanbevolen inname.
Als u zich zorgen maakt over wat het onderzoek zegt over geel 5, is een van de beste dingen die u kunt doen, minder suikerhoudend, bewerkt voedsel gebruiken. Probeer in plaats daarvan meer van deze hele voedingsmiddelen te krijgen:
- gezonde vetten zoals avocado
- ongeraffineerde granen
- fruit en groenten
- omega-3-vetzuren (te vinden in vis zoals zalm)
- lijnzaad
- magere eiwitten zoals kip en kalkoen
Als u een dieet eet dat rijk is aan deze voedingsmiddelen, zult u langer een verzadigd gevoel krijgen. Dit betekent dat u minder snel in de verleiding komt door kleurrijk, verpakt voedsel. Bovendien hoeft u zich met heel voedsel geen zorgen te maken of u een twijfelachtige kleurstof binnenkrijgt, wat u misschien wat gemoedsrust kan geven.
