Haarvaten zijn hele kleine bloedvaten - zo klein dat een enkele rode bloedcel er nauwelijks doorheen past.
Ze helpen uw slagaders en aders met elkaar te verbinden en vergemakkelijken ook de uitwisseling van bepaalde elementen tussen uw bloed en weefsels.
Dit is de reden waarom weefsels die erg actief zijn, zoals uw spieren, lever en nieren, een overvloed aan haarvaten hebben. Minder metabolisch actieve weefsels, zoals bepaalde soorten bindweefsel, hebben er niet zoveel.
Lees verder om meer te weten te komen over de functie van haarvaten en de aandoeningen die deze kunnen beïnvloeden.
Wat zijn de functies van haarvaten?
Haarvaten verbinden het arteriële systeem - inclusief de bloedvaten die bloed van uw hart afvoeren - naar uw veneuze systeem. Uw veneuze systeem omvat de bloedvaten die het bloed terug naar uw hart voeren.
De uitwisseling van zuurstof, voedingsstoffen en afvalstoffen tussen uw bloed en weefsels vindt ook plaats in uw haarvaten. Dit gebeurt via twee processen:
- Passieve diffusie. Dit is de beweging van een stof van een gebied met een hogere concentratie naar een gebied met een lagere concentratie.
- Pinocytose. Dit verwijst naar het proces waardoor de cellen van uw lichaam actief kleine moleculen opnemen, zoals vetten en eiwitten.
De wanden van haarvaten bestaan uit een dunne cellaag, endotheel genaamd, die wordt omgeven door een andere dunne laag, een basaalmembraan.
Hun enkellaagse endotheliumsamenstelling, die varieert tussen de verschillende soorten haarvaten, en het omliggende basaalmembraan, maakt haarvaten een beetje "lekder" dan andere soorten bloedvaten. Hierdoor kunnen zuurstof en andere moleculen uw lichaamscellen gemakkelijker bereiken.
Bovendien kunnen witte bloedcellen van uw immuunsysteem haarvaten gebruiken om plaatsen van infectie of andere ontstekingsschade te bereiken.
Zijn er verschillende soorten haarvaten?
Er zijn drie soorten haarvaten. Elk heeft een iets andere structuur waardoor ze op een unieke manier kunnen functioneren.
Continue haarvaten
Dit zijn de meest voorkomende soorten haarvaten. Ze bevatten kleine openingen tussen hun endotheelcellen waardoor zaken als gassen, water, suiker (glucose) en sommige hormonen kunnen passeren.
De aaneengesloten haarvaatjes in de hersenen vormen echter een uitzondering.
Deze haarvaatjes maken deel uit van de bloed-hersenbarrière, die je hersenen helpt beschermen door alleen de meest essentiële voedingsstoffen door te laten.
Dat is de reden waarom de continue haarvaten in dit gebied geen openingen hebben tussen endotheelcellen, en hun omliggende basismembraan is ook dikker.
Fenestrated capillairen
Fenestrated capillairen zijn ‘lekger’ dan continue capillairen. Ze bevatten kleine poriën, naast kleine openingen tussen cellen, in hun wanden die de uitwisseling van grotere moleculen mogelijk maken.
Dit type capillair wordt aangetroffen in gebieden die veel uitwisseling tussen uw bloed en weefsels vereisen. Voorbeelden van deze gebieden zijn:
- de dunne darm, waar voedingsstoffen uit voedsel worden opgenomen
- de nieren, waar afvalproducten uit het bloed worden gefilterd
Sinusoïde haarvaten
Dit zijn de zeldzaamste en "lekste" capillairen. Sinusoïde capillairen zorgen voor de uitwisseling van grote moleculen, zelfs cellen. Ze kunnen dit omdat ze naast poriën en kleine openingen ook veel grotere openingen in hun capillaire wand hebben. Het omliggende basismembraan is ook onvolledig met op veel plaatsen openingen.
Dit soort haarvaten wordt aangetroffen in bepaalde weefsels, waaronder die van uw lever, milt en beenmerg.
In uw beenmerg zorgen deze haarvaten bijvoorbeeld ervoor dat nieuw geproduceerde bloedcellen in de bloedbaan komen en de bloedsomloop beginnen.
Wat gebeurt er als haarvaten niet goed werken?
Hoewel haarvaten erg klein zijn, kan alles wat ongebruikelijk is in hun werking zichtbare symptomen of zelfs mogelijk ernstige medische aandoeningen veroorzaken.
Port wijnvlekken
Portwijnvlekken zijn een soort moedervlek die worden veroorzaakt door de verwijding van haarvaten in uw huid. Deze verwijding zorgt ervoor dat de huid roze of donkerrood van kleur lijkt, waardoor de aandoening zijn naam krijgt. Na verloop van tijd kunnen ze donkerder van kleur worden en dikker worden.
Hoewel ze niet vanzelf verdwijnen, verspreiden portwijnvlekken zich ook niet naar andere gebieden.
Portwijnvlekken behoeven doorgaans geen behandeling, hoewel laserbehandeling kan helpen om ze lichter van kleur te maken.
Petechiae
Petechiae zijn kleine, ronde vlekjes die op de huid verschijnen. Ze hebben meestal ongeveer de grootte van een speldenknop, kunnen rood of paars van kleur zijn en zijn plat in de huid. Ze gebeuren wanneer haarvaten bloed in de huid lekken. Ze worden niet lichter van kleur als er druk op wordt uitgeoefend.
Petechiae zijn meestal een symptoom van een onderliggende aandoening, waaronder:
- infectieziekten, zoals roodvonk, meningokokkenziekte en Rocky Mountain spotted fever
- trauma door overbelasting tijdens braken of hoesten
- leukemie
- scheurbuik
- laag aantal bloedplaatjes
Sommige medicijnen, waaronder penicilline, kunnen ook petechiën als bijwerking veroorzaken.
Systemisch capillair leksyndroom
Systemisch capillair leksyndroom (SCLS) is een zeldzame aandoening die geen duidelijke oorzaak heeft. Maar experts denken dat het verband kan houden met een stof in het bloed die de capillaire wanden beschadigt.
Mensen met SCLS hebben terugkerende aanvallen waarbij hun bloeddruk erg snel daalt. Deze aanvallen kunnen ernstig zijn en medische noodhulp vereisen.
Deze aanvallen gaan meestal gepaard met enkele eerste waarschuwingssignalen, waaronder:
- verstopte neus
- hoesten
- misselijkheid
- hoofdpijn
- buikpijn
- duizeligheid
- zwelling in armen en benen
- flauwvallen
SCLS wordt meestal behandeld met medicijnen die deze aanvallen helpen voorkomen.
Arterioveneuze malformatiesyndroom
Mensen met het arterioveneuze malformatiesyndroom (AVM) hebben een abnormale wirwar van slagaders en aders die met elkaar zijn verbonden zonder tussenliggende haarvaten. Deze klitten kunnen overal in het lichaam voorkomen, maar worden meestal aangetroffen in de hersenen en het ruggenmerg.
Dit kan laesies veroorzaken die de bloedstroom en zuurstoftoevoer verstoren. Deze laesies kunnen ook bloedingen in het omliggende weefsel veroorzaken.
AVM veroorzaakt meestal geen symptomen, dus het wordt meestal pas ontdekt tijdens het diagnosticeren van een andere aandoening. In sommige gevallen kan dit echter leiden tot:
- hoofdpijn
- pijn
- zwakheid
- problemen met visie, spraak of beweging
- aanvallen
AVM is een zeldzame aandoening die vaak voorkomt bij de geboorte. De behandeling omvat meestal het operatief verwijderen of sluiten van de AVM-laesie. Medicatie kan ook helpen bij het beheersen van symptomen, zoals pijn of hoofdpijn.
Microcefalie - capillair malformatie-syndroom
Microcefalie-capillair malformatiesyndroom is een zeldzame genetische aandoening die begint vóór de geboorte.
Mensen met deze aandoening hebben kleinere hoofden en hersenen. Ze hebben ook verwijde haarvaten die de bloedstroom nabij het huidoppervlak verhogen, wat rozerode vlekken op de huid kan veroorzaken.
Bijkomende symptomen kunnen zijn:
- ernstige ontwikkelingsachterstanden
- aanvallen
- moeite met eten
- ongebruikelijke bewegingen
- duidelijke gelaatstrekken, waaronder een schuin voorhoofd, een rond gezicht en ongewone haargroei
- langzamere groei
- korter of kleiner postuur
- vinger- en teenafwijkingen, waaronder zeer kleine of afwezige nagels
Microcefalie-capillair malformatiesyndroom wordt veroorzaakt door een mutatie in een specifiek gen genaamd het STAMBP gen. Mutaties in dit gen kunnen ertoe leiden dat cellen tijdens de ontwikkeling afsterven, wat het hele ontwikkelingsproces beïnvloedt.
Behandeling voor deze aandoening kan bestaan uit stimulatie - met name door middel van geluid en aanraking - bracing om de houding te behouden, en anticonvulsieve medicamenteuze therapie voor het beheersen van aanvallen.
het komt neer op
Capillairen zijn kleine bloedvaatjes die een grote rol spelen bij het vergemakkelijken van de uitwisseling van verschillende stoffen tussen uw bloedbaan en weefsels. Er zijn verschillende soorten haarvaten, elk met een iets andere structuur en functie.
.jpg)
