Je wekker gaat af. Je gaat rechtop zitten, wrijft in je ogen, komt uit bed en strompelt naar de keuken om koffie te zetten en de huilende kat te voeren.
Tien minuten later spint de kat en geniet je van je eerste slokje koffie als - de wekker weer afgaat.
Als je in bed ligt, vraag je je af of je deze keer echt wakker bent en misschien zelfs jezelf knijpt voordat je een beweging maakt om op te staan.
Een vals ontwaken verwijst naar de vreemde ervaring van "wakker worden" wanneer u werkelijk in slaap blijft. Het kan levendige, realistische afbeeldingen zijn die u een angstig en verward gevoel geven.
Sommige mensen ervaren ook geneste dromen, of meer dan één keer vals ontwaken bij dezelfde gelegenheid.
Is het hetzelfde als slaapverlamming?
Slaapverlamming, die meestal optreedt als u in slaap begint te vallen of wakker wordt, is niet helemaal hetzelfde als een vals ontwaken.
Onderzoek suggereert echter dat veel mensen die het een ervaren, vaak het ander ervaren.
Bij slaapverlamming verlies je even het vermogen om te praten of je spieren te bewegen. U vindt het misschien ook enigszins moeilijk om te ademen.
Sommige mensen hallucineren ook met een episode van slaapverlamming. Het lijkt misschien alsof er iemand anders bij u in uw kamer is of u op uw bed houdt.
Het belangrijkste verschil tussen slaapverlamming en een vals ontwaken is dat slaapverlamming optreedt als je wakker bent en niet droomt.
Slaapverlamming treedt meestal op wanneer u van snelle oogbewegingen (REM) -slaap naar waakzaamheid gaat. Je hersenen worden wakker, maar je spieren blijven tijdelijk verlamd, net als tijdens de REM-slaap.
Bedoelen ze dat er iets ergs gaat gebeuren?
Nee, maar u kunt het gevoel hebben dat er iets slechts aankomt, afhankelijk van het soort vals ontwaken dat u ervaart.
Volgens onderzoeker Celia Green, PhD, in haar boek "Lucid Dreaming: The Paradox of Consciousness during Sleep", zijn er twee hoofdtypen van vals ontwaken:
- Type 1. Een type 1 vals ontwaken verloopt op een vrij ongecompliceerde manier. Na 'wakker worden' doe je dezelfde dingen die je normaal gesproken zou doen. Dit type zal zich vaak niet eng voelen, hoewel je je misschien gedesoriënteerd of enigszins van streek voelt als je eenmaal wakker wordt.
- Type 2. Met dit type kun je wakker worden met een onheilspellend gevoel of het gevoel hebben dat er iets vreemds of ergs gaat gebeuren. Dit soort vals ontwaken kan lijken op slaapverlamming, vooral als je droomt dat je wakker wordt en niet kunt bewegen of ontsnappen aan een of andere kwaadwillende aanwezigheid in je kamer. Wanneer je Doen Als je wakker wordt, kun je normaal bewegen.
Hoewel valse ontwaken van type 2 zenuwslopend kunnen aanvoelen, zijn er geen aanwijzingen dat ze werkelijk menen dat er iets ergs gaat gebeuren.
Hoe verhoudt het zich tot lucide dromen?
Net als bij lucide dromen en slaapverlamming, wordt vals ontwaken beschouwd als een van de hybride of overlappende toestanden tussen slaap en waakzaamheid.
Veel mensen die een vals ontwaken ervaren, hebben ook lucide dromen.
In een lucide droom realiseer je je dat je droomt. Met deze kennis kun je enige controle over je omgeving behouden en zelfs het verloop van de droom veranderen.
Er is ook enig bewijs dat suggereert dat lucide dromen vaak eindigen in vals ontwaken. U kunt zelfs 'wakker worden' en uw droom aan iemand anders gaan beschrijven voordat u echt wakker wordt.
Een vals ontwaken kan een lucide droom worden, vooral als je bepaalde details begint op te merken die enigszins afwijken van de werkelijkheid.
Uw meubels staan bijvoorbeeld niet op de gebruikelijke plaats, uw lamp gaat mogelijk niet aan of u opent een boek en merkt dat u geen van de woorden kunt lezen.
Als je vermoedt dat je niet echt wakker bent, kan dit ertoe leiden dat je probeert de droom op de een of andere manier te manipuleren of tegen jezelf zegt dat je wakker moet worden.
Wat veroorzaakt het gebeuren?
Tot op heden is er niet veel onderzoek gedaan naar valse ontwaken, en experts moeten nog bepalen waardoor ze precies worden veroorzaakt. Net als bij slaapverlamming, kunnen ze verband houden met een verstoorde REM-slaap.
Enkele voorgestelde verklaringen voor vals ontwaken zijn onder meer:
- slaapstoornissen, zoals slapeloosheid en slaapapneu
- anticipatie, of wetende dat u om een specifieke reden vroeg moet opstaan
- lawaai en andere storingen die uw slaap onderbreken zonder u volledig wakker te maken
Stress en angst in uw dagelijkse leven kunnen ook een invloed hebben op de slaap en mogelijk in uw dromen voorkomen.
Als je je zorgen maakt over iets dat gaat gebeuren kort nadat je wakker wordt, droom je er misschien van om wakker te worden en je voor te bereiden op de stressvolle gebeurtenis. Deze stressvolle gebeurtenissen kunnen zijn:
- een moeilijk examen
- afspraak met de tandarts
- sollicitatiegesprek
Protobewustzijnstheorie
Onderzoek uit 2011 biedt nog een mogelijke verklaring voor vals ontwaken.
Volgens de theorie van het droomprotobewustzijn bereiden je hersenen zich voor op bewustzijn tijdens de REM-slaap, waarbij ze de interne representatie van je dagelijkse wereld gebruiken.
Dit model dient als uitgangspunt voor je dromen, suggereert de theorie. Maar de meeste dromen bevatten tal van andere elementen waardoor ze veel minder realistisch lijken.
Valse ontwaken kunnen optreden wanneer hyperarousal of verhoogde alertheid tijdens de REM-slaap ervoor zorgt dat u niet meer typische dromen ervaart, zoals dromen over vliegen, vallen en andere surrealistische gebeurtenissen.
In plaats daarvan kunnen de dromen berusten op meer specifieke herinneringen aan een vertrouwde omgeving en uw typische dagelijkse routine.
Moet ik me zorgen maken?
Hoe vreemd ze ook aanvoelen, vals ontwaken is over het algemeen geen reden tot medische bezorgdheid. Er zijn geen aanwijzingen dat ze voorkomen als een symptoom van een lichamelijke of geestelijke gezondheidstoestand.
Dat gezegd hebbende, is het de moeite waard om naar elk ongewoon voorval te kijken dat uw slaap regelmatig verstoort. Vals ontwaken kan optreden samen met andere symptomen die een ernstiger oorzaak hebben.
Neem contact op met uw zorgverlener of een slaapspecialist als u ook een van de volgende symptomen opmerkt:
- moeite om in slaap te vallen of in slaap te blijven
- vermoeidheid of uitputting na enkele uren in bed
- slaperigheid overdag
- frequente nachtmerries
Het verbeteren van de slaap die u elke nacht krijgt, kan de frequentie van valse ontwaken helpen verminderen. Hier zijn enkele algemene tips voor een betere nachtrust:
- Schakel uw telefoon en andere elektronica minstens 1 uur voor het slapengaan uit.
- Gebruik onze slaapcalculator om erachter te komen hoeveel slaap u nodig heeft.
- Neem de tijd om tot rust te komen voordat u naar bed gaat.
Geestelijke gezondheidsproblemen, zoals angst en depressie, kunnen ook bijdragen aan het verstoren van dromen en de kwaliteit van uw slaap beïnvloeden.
Het is een goed idee om contact op te nemen met een therapeut voor eventuele psychische symptomen die na een week of twee niet verbeteren, vooral als stemmingswisselingen optreden samen met lichamelijke gezondheidssymptomen, zoals veranderingen in uw slaapgewoonten.
het komt neer op
Valse ontwaken kunnen erg verontrustend aanvoelen, vooral als ze vaak voorkomen. Het is al moeilijk genoeg om één keer uit bed te komen, laat staan een tweede keer (of derde of vierde).
Zoals alle dromen, zal er uiteindelijk een einde komen aan valse ontwaken. Als ze een regelmatige ergernis worden of ervoor zorgen dat u geen goede nachtrust krijgt, kan praten met een slaapspecialist een goede optie zijn.
Crystal Raypole werkte eerder als schrijver en redacteur voor GoodTherapy. Haar interessegebieden omvatten Aziatische talen en literatuur, Japanse vertalingen, koken, natuurwetenschappen, seksuele positiviteit en geestelijke gezondheid. Ze zet zich in het bijzonder in om het stigma rond psychische problemen te helpen verminderen.