Sideroblastische anemie is niet slechts één aandoening, maar eigenlijk een groep bloedaandoeningen. Deze aandoeningen kunnen symptomen veroorzaken zoals vermoeidheid, zwakte en ernstigere complicaties.
In alle gevallen van sideroblastische anemie heeft het beenmerg moeite met het produceren van normale, gezonde rode bloedcellen.
Een persoon kan worden geboren met sideroblastaire bloedarmoede of het kan zich ontwikkelen door externe oorzaken, zoals drugsgebruik of blootstelling aan giftige chemicaliën. Behandelingsopties zijn afhankelijk van de onderliggende oorzaak, maar ze resulteren vaak in langdurige overleving.
Lees meer over deze aandoening, inclusief symptomen, oorzaken, risicofactoren en behandeling.
Wat is sideroblastaire bloedarmoede?
Sideroblastaire bloedarmoede betekent dat het ijzer in de rode bloedcellen niet effectief wordt gebruikt om hemoglobine te produceren - het eiwit dat rode bloedcellen helpt zuurstof door het lichaam te leveren.
Als gevolg hiervan kan ijzer zich ophopen in rode bloedcellen, waardoor een ring (sideroblast) rond de celkern ontstaat.
Zonder voldoende zuurstof kunnen organen zoals de hersenen, het hart en de lever minder efficiënt gaan werken, wat symptomen en mogelijk ernstige gezondheidsproblemen op de lange termijn kan veroorzaken.
Er zijn drie soorten sideroblastische anemie:
- genetisch (of erfelijk)
- verworven
- idiopathisch
Genetisch
De erfelijke vorm van de ziekte, die verband houdt met een gemuteerd gen, verschijnt meestal op volwassen leeftijd.
Verworven
Verworven sideroblastische anemie ontwikkelt zich na blootstelling aan gifstoffen, voedingstekorten of andere gezondheidsuitdagingen.
Tekenen van verworven sideroblastaire anemie ontwikkelen zich meestal na de leeftijd van 65 jaar.
Idiopathisch
Idiopathisch betekent dat de oorsprong van een ziekte niet kan worden vastgesteld. Sommige mensen hebben symptomen van sideroblastaire anemie, maar er kan geen genetische of verworven oorzaak worden ontdekt.
Wat veroorzaakt sideroblastaire bloedarmoede?
De oorzaken van genetische of verworven sideroblastaire anemie kunnen meestal worden ontdekt door middel van testen.
Genetisch
Erfelijke sideroblastaire anemie kan het gevolg zijn van een mutatie van de ALAS2- en ABCB7-genen op het X-chromosoom, of van mutaties van genen op verschillende chromosomen.
Andere genetische aandoeningen, zoals het Pearson-syndroom of het Wolfram-syndroom, kunnen ook sideroblastische anemie veroorzaken.
Verworven
Sideroblastaire bloedarmoede kan het gevolg zijn van een reeks gezondheidsuitdagingen, zoals:
- alcoholmisbruik
- hypothermie
- overdosis zink
- tekorten aan bepaalde vitamines en mineralen zoals koper en vitamine B-6
Bepaalde medicijnen, zoals antibiotica, progesteron en antituberculeuze middelen, kunnen ook sideroblastaire bloedarmoede veroorzaken.
Wat zijn de symptomen van sideroblastaire bloedarmoede?
Tekenen van sideroblastaire bloedarmoede zijn vergelijkbaar met die van de meeste andere soorten bloedarmoede. Ze kunnen een of meer van de volgende bevatten:
- zwakheid
- vermoeidheid
- kortademigheid
- pijn op de borst bij inspanning
- bleke huid van de armen en handen
- vergrote milt of lever
Wie loopt er risico op sideroblastaire bloedarmoede?
Genetische sideroblastaire anemie komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen. Verworven sideroblastaire bloedarmoede komt in gelijke mate voor bij mannen en vrouwen.
Hoe wordt de diagnose sideroblastische anemie gesteld?
Sideroblastaire bloedarmoede wordt, net als andere soorten bloedarmoede, vaak voor het eerst ontdekt in een routinebloedonderzoek.
Een volledig bloedbeeld (CBC) kan worden gedaan als onderdeel van uw jaarlijkse fysieke of als een bloedaandoening wordt vermoed. Het test op niveaus van rode bloedcellen, hemoglobine en andere markers van de gezondheid van het bloed.
Abnormale CBC-resultaten kunnen aanleiding geven tot een test die bekend staat als een uitstrijkje van perifeer bloed. Bij deze test wordt een druppel bloed behandeld met een speciale kleurstof om specifieke bloedaandoeningen of ziekten te helpen identificeren. Een bloeduitstrijkje kan uitwijzen of de rode bloedcellen de veelbetekenende geringde sideroblasten bevatten.
Een beenmergbiopsie of aspiratie kan ook worden besteld.
Bij een beenmergbiopsie wordt een klein stukje botweefsel verwijderd en geanalyseerd om te controleren op kanker of andere ziekten. Bij beenmergaspiratie wordt een naald in het bot gestoken en wordt een kleine hoeveelheid beenmerg teruggetrokken voor onderzoek.
Hoe wordt sideroblastische anemie behandeld?
De meest geschikte behandeling voor sideroblastaire anemie hangt af van de onderliggende oorzaak.
Voor de verworven aandoening moet het toxine, zoals ijzer, worden verwijderd om de rode bloedcellen weer in hun juiste vorm te brengen.
Als een medicijn wordt geïdentificeerd als de oorzaak, moet u stoppen met het gebruik van dat medicijn en samen met uw arts een alternatieve behandeling zoeken.
Behandeling met vitamine B-6 (pyridoxine) -therapie kan nuttig zijn voor zowel verworven als genetische vormen van sideroblastaire anemie. Als de pyridoxinetherapie niet effectief is, kan uw arts een transfusie van rode bloedcellen aanbevelen.
Hoge ijzerniveaus kunnen ook een punt van zorg zijn voor iedereen met sideroblastische anemie, ongeacht andere behandelingen. Injecties met het medicijn desferrioxamine (Desferal) kunnen het lichaam helpen overtollig ijzer kwijt te raken.
Beenmergtransplantaties of stamceltransplantaties kunnen ook worden overwogen in ernstige gevallen van sideroblastische anemie.
Als u de diagnose sideroblastaire bloedarmoede heeft, is het raadzaam om vitaminesupplementen te vermijden die zink bevatten en om alcohol te vermijden.
Belangrijkste leerpunten
Sideroblastaire bloedarmoede kan iedereen treffen.
Als je ermee bent geboren, zul je waarschijnlijk symptomen opmerken tegen de tijd dat je volwassen bent. U moet voortdurend worden gecontroleerd door een hematoloog - een arts die gespecialiseerd is in bloedaandoeningen.
Het kan zijn dat u periodieke behandelingen nodig heeft, afhankelijk van uw ijzerniveaus en de gezondheid van uw rode bloedcellen en hemoglobine.
Als u de verworven vorm van de ziekte heeft, kan een nauwe samenwerking met een hematoloog en andere specialisten u helpen de onderliggende oorzaak van de aandoening te achterhalen en een behandeling te vinden die voor beide problemen zorgt.
De langetermijnprognose voor iemand met sideroblastaire anemie hangt af van de oorzaak en andere gezondheidsoverwegingen. Met aanpassingen aan de behandeling en levensstijl zijn de verwachtingen voor een lang leven veelbelovend.
