Stel je voor dat je besluit een lijst op te schrijven met items die je nodig hebt uit de supermarkt en merkt dat je geen idee hebt welke letters het woord spellen brood.
Of een oprechte brief schrijven en ontdekken dat de woorden die je hebt geschreven voor niemand anders kloppen. Stel je voor dat je vergeet hoe de brief klinkt "Z" maakt.
Dit fenomeen is wat bekend staat als agrafie, of het verlies van het vermogen om schriftelijk te communiceren als gevolg van schade aan de hersenen.
Wat is agraphia?
Om te kunnen schrijven, moet je veel afzonderlijke vaardigheden kunnen uitvoeren en integreren.
Je brein moet taal kunnen verwerken. Met andere woorden, je moet je gedachten in woorden kunnen omzetten.
U moet in staat zijn om:
- kies de juiste letters om die woorden te spellen
- plan hoe u de grafische symbolen tekent die we letters noemen
- Kopieer ze fysiek met uw hand
Terwijl u de letters kopieert, moet u kunnen zien wat u nu schrijft en plannen wat u hierna gaat schrijven.
Agrafie treedt op wanneer een deel van uw hersenen dat bij het schrijfproces is betrokken, beschadigd of gewond is.
Omdat zowel gesproken als geschreven taal wordt geproduceerd door ingewikkeld verbonden neurale netwerken in de hersenen, hebben mensen met agrafie meestal ook andere taalstoornissen.
Mensen met agrafie hebben vaak ook moeite met lezen of correct spreken.
Agraphia versus Alexia versus Afasie
Agraphia is het verlies van het vermogen om te schrijven. Afasie verwijst meestal naar het verlies van het vermogen om te spreken. Alexia, aan de andere kant, is het verlies van het vermogen om woorden te herkennen die je ooit kon lezen. Om die reden wordt alexia ook wel 'woordblindheid' genoemd.
Alle drie deze aandoeningen worden veroorzaakt door schade aan taalverwerkingscentra in de hersenen.
Wat zijn de soorten agrafie?
Hoe agrafie eruitziet, hangt af van welk deel van de hersenen is beschadigd.
Agraphia kan worden onderverdeeld in twee brede categorieën:
- centraal
- perifere
Het kan verder worden onderverdeeld naar welk deel van het schrijfproces is verstoord.
Centrale agrafie
Centrale agrafie verwijst naar een verlies van schrijven dat het gevolg is van disfunctie in de taal-, visuele of motorische centra van de hersenen.
Afhankelijk van waar het letsel is, kunnen mensen met centrale agrafie mogelijk geen begrijpelijke woorden schrijven. Hun schrijven kan veelvuldige spelfouten bevatten, of de syntaxis kan problematisch zijn.
Specifieke vormen van centrale agrafie zijn onder meer:
Diepe agrafie
Een verwonding aan de linker pariëtale hersenkwab tast soms het vermogen aan om te onthouden hoe woorden moeten worden gespeld. Deze vaardigheid staat bekend als orthografisch geheugen.
Met diepe agrafie worstelt een persoon niet alleen om de spelling van een woord te onthouden, maar ze kunnen ook moeite hebben om te onthouden hoe ze het woord moeten 'klinken'.
Deze vaardigheid staat bekend als fonologische vaardigheid. Diepe agrafie wordt ook gekenmerkt door semantische fouten - verwarrende woorden waarvan de betekenis verwant is - bijvoorbeeld schrijven matroos in plaats van zee.
Alexia met agraphia
Deze aandoening zorgt ervoor dat mensen het vermogen verliezen om zowel te lezen als te schrijven. Ze kunnen misschien een woord uitspreken, maar ze hebben geen toegang meer tot het deel van hun orthografisch geheugen waar de afzonderlijke letters van het woord zijn opgeslagen.
Woorden met een ongebruikelijke spelling zijn meestal problematischer dan woorden die eenvoudiger spellingspatronen volgen.
Lexicale agrafie
Deze aandoening houdt het verlies in van het vermogen om woorden te spellen die niet fonetisch gespeld zijn.
Personen met dit type agrafie kunnen geen onregelmatige woorden meer spellen. Dit zijn woorden die het lexicale spellingsysteem gebruiken in plaats van een fonetisch spellingsysteem.
Fonologische agrafie
Deze stoornis is het omgekeerde van lexicale agrafie.
De mogelijkheid om een woord te laten horen is beschadigd. Om een woord correct te spellen, moet een persoon met fonologische agrafie vertrouwen op de spelling uit het hoofd.
Mensen met deze aandoening hebben minder moeite met het schrijven van woorden die een concrete betekenis hebben, zoals vis of tafel, terwijl ze het moeilijker hebben om abstracte concepten te schrijven zoals geloof en eer.
Gerstmann-syndroom
Het Gerstmann-syndroom bestaat uit vier symptomen:
- vinger agnosie (het onvermogen om vingers te herkennen)
- rechts-links verwarring
- agraphia
- acalculie (verlies van het vermogen om eenvoudige cijferbewerkingen uit te voeren, zoals optellen of aftrekken)
Het syndroom treedt op als gevolg van schade aan de linker hoekige gyrus, meestal als gevolg van een beroerte.
Maar het is ook in verband gebracht met wijdverspreide hersenschade als gevolg van aandoeningen zoals:
- lupus
- alcoholisme
- koolstofmonoxidevergiftiging
- overmatige blootstelling aan lood
Perifere agrafie
Perifere agrafie verwijst naar een verlies van schrijfvaardigheid. Hoewel het wordt veroorzaakt door schade aan de hersenen, kan het ten onrechte lijken te worden geassocieerd met motorische functies of visuele waarneming.
Het gaat om het verlies van het cognitieve vermogen om letters te selecteren en met elkaar te verbinden om woorden te vormen.
Apraxische agrafie
Apraxische agrafie wordt ook wel “pure” agrafie genoemd, het verlies van schrijfvaardigheid terwijl u nog kunt lezen en spreken.
Deze aandoening treedt soms op als er een laesie of bloeding is in de frontale kwab, pariëtale kwab of temporale kwab van de hersenen of in de thalamus.
Onderzoekers geloven dat apraxische agrafie ervoor zorgt dat je de toegang verliest tot de delen van je hersenen waar je de bewegingen kunt plannen die je moet maken om de vormen van letters te tekenen.
Visuospatiale agrafie
Wanneer iemand visuospatiale agrafie heeft, is het mogelijk dat hij zijn handschrift niet horizontaal kan houden.
Ze kunnen woorddelen onjuist groeperen (bijvoorbeeld schrijven Ik ben iemand in plaats van ik ben iemandOf ze beperken hun schrijven tot één kwadrant van de pagina.
In sommige gevallen laten mensen met dit type agrafie letters weg uit woorden of voegen ze lijnen toe aan bepaalde letters terwijl ze deze schrijven. Visuospatiale agrafie is in verband gebracht met schade aan de rechterhersenhelft.
Herhalende agrafie
Deze schrijfstoornis, ook wel repetitieve agrafie genoemd, zorgt ervoor dat mensen letters, woorden of delen van woorden herhalen terwijl ze schrijven.
Dysexecutieve agrafie
Dit type agrafie heeft kenmerken van afasie (onvermogen om taal te gebruiken in spraak) en apraxische agrafie. Het wordt geassocieerd met de ziekte van Parkinson of schade aan de frontale hersenkwab.
Omdat het verband houdt met schrijfproblemen in verband met plannen, organiseren en focussen, die als uitvoerende taken worden beschouwd, wordt dit soort schrijfstoornis soms dysexecutieve agrafie genoemd.
Muzikale agraphia
Het komt zelden voor dat iemand die ooit wist hoe hij muziek moest schrijven, dat vermogen verliest vanwege een hersenletsel.
In een geval dat in 2000 werd gemeld, verloor een pianolerares die een hersenoperatie had ondergaan haar vermogen om zowel woorden als muziek te schrijven.
Haar vermogen om woorden en zinnen te schrijven werd uiteindelijk hersteld, maar haar vermogen om melodieën en ritmes te schrijven herstelde niet.
Wat veroorzaakt agrafie?
Een ziekte of verwonding die de hersengebieden aantast die bij het schrijfproces zijn betrokken, kan tot agrafie leiden.
Taalvaardigheden zijn te vinden in verschillende gebieden van de dominante kant van de hersenen (de kant tegenover je dominante hand), in de pariëtale, frontale en temporale lobben.
De taalcentra in de hersenen hebben onderling neurale verbindingen die de taal vergemakkelijken. Schade aan de talencentra of aan de verbindingen daartussen kan agrafie veroorzaken.
De meest voorkomende oorzaken van agrafie zijn:
Beroerte
Wanneer de bloedtoevoer naar de taalgebieden van uw hersenen wordt onderbroken door een beroerte, kunt u uw schrijfvaardigheid verliezen. Onderzoekers hebben ontdekt dat taalstoornissen een veelvoorkomend gevolg zijn van een beroerte.
Traumatische hersenschade
De Centers for Disease Control and Prevention (CDC) omschrijven een traumatisch hersenletsel als een "stoot, klap of schok op het hoofd die de werking van de hersenen verstoort".
Elk dergelijk letsel dat de taalgebieden van de hersenen aantast, of het nu het gevolg is van een val in de douche, een auto-ongeluk of een hersenschudding op het voetbalveld, kan tijdelijke of permanente agrafie tot gevolg hebben.
Dementie
Agrafie die steeds erger wordt, is volgens sommige onderzoekers een van de eerste tekenen van dementie.
Bij veel soorten dementie, waaronder de ziekte van Alzheimer, verliezen mensen niet alleen het vermogen om duidelijk schriftelijk te communiceren, maar kunnen ze ook problemen krijgen met lezen en spreken naarmate hun toestand vordert.
Dit gebeurt meestal door atrofie (krimp) van de taalgebieden van de hersenen.
Minder vaak voorkomende laesies
Een laesie is een gebied met abnormaal weefsel of schade in de hersenen. Laesies kunnen de normale werking van het gebied waarin ze verschijnen verstoren.
Artsen van de Mayo Clinic schrijven hersenletsel toe aan een aantal oorzaken, waaronder:
- tumoren
- aneurysma
- misvormde aderen
- aandoeningen zoals multiple sclerose en beroerte
Als er een laesie optreedt in een deel van de hersenen dat u helpt bij het schrijven, kan agrafie een van de symptomen zijn.
Hoe wordt agraphia gediagnosticeerd?
Computertomografie (CT), hoge resolutie magnetische resonantie beeldvorming (MRI) en positronemissietechnologie (PET) scans helpen artsen om schade te zien aan hersengebieden waar taalverwerkingscentra bestaan.
Soms zijn de veranderingen subtiel en kunnen ze met deze tests niet worden gedetecteerd. Uw arts kan u lees-, schrijf- of spreektests geven om te bepalen welke taalprocessen mogelijk zijn aangetast door uw verwonding.
Wat is de behandeling voor agrafie?
In ernstige gevallen waarbij hersenletsel blijvend is, is het misschien niet mogelijk om iemands eerdere niveau van schrijfvaardigheid volledig te herstellen.
Er is echter enig onderzoek dat aantoont dat wanneer revalidatie een verscheidenheid aan verschillende taalstrategieën omvat, de herstelresultaten beter zijn dan wanneer een enkele strategie wordt gebruikt.
Een onderzoek uit 2013 wees uit dat de schrijfvaardigheid verbeterde voor mensen met alexia met agrafie wanneer ze meerdere behandelsessies hadden waarin ze dezelfde tekst keer op keer lazen totdat ze hele woorden konden lezen in plaats van letter voor letter.
Deze leesstrategie ging gepaard met interactieve spellingsoefeningen waarbij deelnemers een spellingsapparaat konden gebruiken om hun spelfouten op te sporen en te corrigeren.
Revalidatietherapeuten kunnen ook een combinatie van zichtwoordoefeningen, geheugensteuntjes en anagrammen gebruiken om mensen te helpen opnieuw te leren.
Ze kunnen ook spelling- en zinsoefeningen en mondelinge lees- en spellingoefeningen gebruiken om tekorten op meerdere gebieden tegelijk aan te pakken.
Andere onderzoekers hebben enig succes gehad met het gebruik van oefeningen om de verbanden tussen woordgeluiden (fonemen) en het bewustzijn van de letters die geluiden vertegenwoordigen (grafemen) te versterken.
Deze methoden kunnen mensen helpen met coping-strategieën, zodat ze beter kunnen functioneren, zelfs als schade aan de hersenen niet omkeerbaar is.
het komt neer op
Agraphia is het verlies van een eerder vermogen om schriftelijk te communiceren. Het kan worden veroorzaakt door:
- traumatische hersenschade
- beroerte
- gezondheidsproblemen zoals dementie, epilepsie of hersenletsel
Meestal ervaren mensen met agrafie ook stoornissen in hun vermogen om te lezen en te spreken.
Hoewel sommige soorten hersenbeschadiging niet omkeerbaar zijn, kunnen mensen wellicht een deel van hun schrijfvaardigheid terugkrijgen door samen met therapeuten opnieuw te leren plannen, schrijven en spellen met grotere nauwkeurigheid.
